Fitoremediasyon, en genel tabirle yeşil bitkilerin kullanılarak kirli ve tehlikeli atıkların ortamdan uzaklaştırılması ve yok edilmesidir.
Fitoremediasyon kelimesi, Latincede bitki anlamına gelen Fito (Phytos) kelimesiyle, düzeltmek ya da kötülüğü ortadan kaldırmak anlamına gelen Remedium kelimelerinden oluşan Phytoremediation kelimesinden dilimize geçmiştir. Türkçeye, bitkisel ıslah sistemleri olarak tercüme edebiliriz.
Fitoremediasyon’da toprak ve sudaki kirliliği temizlemek hedeflenir. Toprakta bulunan zehirli ve ağır metal olarak tanımlanan katı, sıvı ya da radyoaktif atıklar çevreyi kirleterek, insanlara ve canlılara zarar verir. Toprağa karışan bu zararlı maddeler, hiperakümülatör bitkiler olarak adlandırılan bazı bitkilerce toplanıp yok edilir ya da zararsız bir şekilde tekrardan doğaya geri salınır.
Toprak ya da suda tercih edilen Fitoremediasyon türüne ve bölgedeki zararlı maddenin çeşidine göre tercih edilen bitki türü de değişmektedir. Kullanılan bazı bitki türleri; hardal, kırmızı yumak çimi, karahindiba (acıyünek, güneyik ya da çıtlık), ayçiçeği, kadife çiçeği (aynısefa), filkulağı, kına çiçeği (türbe çiçeği), buz çiçeği (öğle çiçeği), su sümbülü, karadut, eğrelti, karasöğüt, kavak, servi (selvi), hint otu (kene çiçeği) ve su mercimeği bitkileri fitoremediasyon’da en sık kullanılan ve en başarılı bitkilerden bazılarıdır.
Fitoremediasyon’un kendi içerisinde birtakım farklı uygulama yöntemleri mevcuttur. Örneğin bazı bitkiler sadece kökleri ile zararlı maddeleri toplarken; bazıları ise kökleri ile zararlı maddeleri gövde ve yapraklarına dağıtır. Bazı bitkiler zararlı maddeleri tamamen yok ederken; bazı bitkiler ise zararlı maddeyi zararsız bir şekilde doğaya bırakır. Kimi bitkiler bu arıtma işlemini tek başına yaparken kimi bitkiler ise bu işlemi topraktaki mikroorganizmalar ile beraber yapar.
Fitoremediasyon tamamen organik bir arıtma işlevi gördüğü için bu arıtma işlevi boyunca çevre ikinci kez kirlenme durumuyla asla karşılaşmaz. Arıtım yerinde yapılabiliyor ve sanayi tipi arıtmalarda olduğu gibi atık dökümü için yeni bir alana gerek yoktur.
Fitoremediasyon uygulaması kolay bir yöntemdir. Toprağa ve atığa göre doğru bitkilerin seçilip, uygulamanın yapılması yeterlidir. Bitkiler ile düzenlenmiş fitoremediasyon alanı, sanayi tipi arıtma tesislerinden daha estetik ve çevreye daha duyarlıdır. Ayrıca bitki yetiştirmek, bir arıtma tesisi kurmaktan çok daha ucuzdur.
Fitoremediasyon, fabrika bacaları veya atık borularından gezegenimize karışan zararlı maddeleri, hiçbir kimyasal ya da endüstriyel ürün kullanmadan arıtabilecek doğal ve estetik bir çözüm. Çernobil’deki radyoaktif maddeleri yok edip, çevreyi doğal bir şekilde hayata döndürmüştür. Çin’deki Quzhou Luming Park’ı, dünyanın en popüler Fitoremediasyon bölgelerinden biri ve estetik olmasından dolayı da oldukça fazla turist çekmektedir. Doğanın her şeyi değiştirip, dönüştürmek gibi güzel bir özelliği vardır. Doğa kendi halinde iken kusursuz bir döngü ve denge içindedir. Doğaya yeterince fırsat verildiğimizde bozulmuş olan her şeyi onaracaktır. Yeter ki onarma gücünden daha fazla bir hız ile tahrip etmeyelim.
Ziraat Mühendisi
Rıdvan Keskin
Kaynaklar:
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/820154&ved=2ahUKEwij7Laxg5r2AhVDQ_EDHdATCA4QFnoECB8QAQ&usg=AOvVaw2sFDwbyNZmkBeRd88Hoow0
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/820154&ved=2ahUKEwij7Laxg5r2AhVDQ_EDHdATCA4QFnoECB8QAQ&usg=AOvVaw2sFDwbyNZmkBeRd88Hoow0
https://agris.fao.org/agris-search/search.do?recordID=TR2021A00030
http://dacd.artvin.edu.tr/tr/pub/dacd/article/62296
http://dspace.yildiz.edu.tr/xmlui/handle/1/6322?utm_source
0 yorum